احسان رضایی با برنامهٔ کتاب‌باز شهرت نسبی‌ای کسب کرد. برخی از برنامه‌هایش را که از اینترنت دیدم، می‌شد حدس زد که حرف‌هایش ادا نیست. او یک کتاب‌باز واقعی است و جلوی دوربین ادا درنمی‌آورد. حالا در این کتاب نوشتارهای پراکنده اما به هم متصلی را در باب کتاب، خاطره‌بازی با کتاب، خاطرات کتاب‌بازی، خاطره‌بازی کتاب‌بازی و از این دست مطالب نوشته است. او که پزشک است، آنقدر شوق به کتاب دیوانه‌اش کرده که حرفهٔ تخصصی را رها کرده و به کار کتاب در بخش کتاب روزنامه‌ها و مجلات پرداخته است.
پرنده‌ای
از دهانم گریخت
پر زد موسیقی
-تنها دو واژه کافی بود-
چه پرنده‌ای
غمگین‌تر از من
می‌توانی یافت
در آسمان این قفس؟
«وظایف»
مادر
می‌پخت، می‌شست
می‌برد می‌آورد
می‌دوشید می‌کاشت
کتک می‌خورد، فحش می‌شنید
درد می‌کشید، می‌زایید
ما گریه می‌کردیم
پدر
مثل کوه ایستاده بود
(ص ۶۱)
شرکت‌های موسوم به فناوری از سال ۲۰۲۲ تاکنون حدوداً در مجموع ۳۰۰ هزار نفر را اخراج کرده‌اند که شاید بیش از هفتاد درصد این جمعیت از آمریکا و عمدتاً از سه منطقهٔ نیویورک، کالیفرنیا و سیاتل (ایالت واشنگتن) باشند. این تعدیل نیرو خوشبختانه هنوز پرِ مرا نگرفته است اما بسیاری از دوستانم اخراج شده‌اند. خیلی‌ها با ویزای کاری هستند که تنها به آنها اجازهٔ بیکاری حداکثر ۶۰ روزه می‌دهد و بعد از پایان مهلت بیکاری، باید کشور مقصد را ترک کنند. بسیاری از هندی‌ها به دلایلی که اینجا جایش نیست سال‌های سال با ویزای اچ-وان-بی در آمریکا هستند و عملاً بیش از ۱۵ سال طول می‌کشد که اقامت دائمی بگیرند. خیلی‌های دیگر اخیراً خانه خریده‌اند و قسط خانه‌ها معمولاً سی‌ساله است و اگر نتوانند از پس مخارج قسط بربیایند، کل خانه شامل هر چه که قبلاً پیش‌پرداخت و قسط داده‌اند مصادره می‌شود. یعنی یک شکست اقتصادی تمام و کمال.
این کتاب شامل منظومهٔ بازگشت (شعر سپید بلند) و چند شعر سپید کوتاه است. آن چیزی که این دفتر شعر را خاص می‌کند، همان منظومهٔ بازگشت است. ظاهراً شاعر که فرزند آیت‌الله جعفر شمس لنگرودی از علمای به‌نام استاد گیلان است، برای مرگ مادرش به گیلان می‌رود و بعدش دست به کار نوشتن منظومهٔ بازگشت می‌شود که به زعم خودش تداعی بازگشت مادرش به خاک و بازگشت او به لنگرود می‌کند. این منظومه در سال ۱۳۹۲ به اتمام رسیده است.
این منظومه این‌گونه آغاز می‌شود:
این کتاب از جمله کتاب‌هایی است که در بازهٔ سال‌های ۱۳۹۱-۱۳۹۳ از سوی نشر سخن منتشر شده است. مجموعهٔ مقالات این کتاب که در ۶۳۰ صفحه گردآوری شده است در مورد مسائل مختلفی مانند آزادی، آموزش، رسانه، توسعه، اسلام و علم است. سطح کیفی مقالات یکسان نیست. مثلاً به نظرم مقاله‌ای که در مورد اسلام در ایران نوشته است خیلی بدیع است و حرف کلی‌اش آن است که برخلاف گفتهٔ برخی از تحلیل‌گران، ایرانی‌ها در مجموع با تمایل اسلام را پذیرفتند چرا که شواهد تاریخی نشان می‌دهد ایرانیان در مقابل تمدن یونانی (سلوکی‌ها) و هجوم مغول‌ها تسلیم نشدند. در مقولهٔ آموزش همگانی نظر داوری اردکانی آن است که نباید این حجم از درس‌های پراکنده به دانش‌آموزان داد که نتیجه‌اش جز زده شدن نسل‌ها از مطالعه و تحقیق نیست چرا که آن همه درس نه به یاد می‌ماند، نه دانش‌آموز فرصت هضم آن همه مطلب را دارد و نه به درد زندگی‌اش نمی‌خورد.
قبلاً هم نوشته‌ام که این مجموعه‌ای که نشر سخن از داوری منتشر کرده است در مجموع سطح پایین‌تری از کتاب‌های پیشین داوری مانند «ما و راه دشوار تجدد» و «دربارهٔ غرب» دارد. شاید این طوری باشد که این مقالات را داوری در احوالات مختلف نوشته است و بدون گزینش آنها را منتشر کرده است. کما آن که در بسیاری از مقالات حرف‌های پراکنده و تکرای یافت می‌شود.
در «نزدیک داستان» علی خدایی، خاطرات مبهم کودکی‌اش را با روزهای امروزش در اصفهان تلفیق می‌کند و با کمک گرفتن از جریان سیال خیال، در این حجم کم ۹۷ صفحه‌ای، نوشته‌ای را رقم می‌زند که می‌شود با آن احساس نزدیکی کرد. کلاً مقولهٔ ناداستان‌های دست‌نوشته اخیراً برایم جذاب‌تر شده‌اند. و جالب‌تر آن که ناداستان‌های فارسی شاید به خاطر قرابت فرهنگی بیشتر از انگلیسی‌ها به دل نشسته‌اند. در این میانه می‌شود به «مشق‌های خط‌نخورده» از ابراهیم حقیقی (نشر مرکز) و «در کلمات هم می‌شود سفر کرد» از اصغر عبداللهی اشاره کرد.
در مورد کتاب «نزدیک داستان» جاهایی خاطرات نویسنده از سفرهای زیارتی اخیرش به مشهد می‌گوید که متن نشان از اعتقاد عمیق نویسنده به این مسائل دارد و من هی متعجب نگاه می‌کنم واقعاً این را نشر چشمه منتشر کرده است؟
سعی این کتاب ۱۹۵ صفحه‌ای آن است که نخست با صحبت پیرامون موارد یادشدهٔ آرامش در علم روان‌شناسی نوین برگرفته از آرای بزرگانی چون مازلو، فروم و جیمز طرح مطلب کند و سپس اندیشهٔ موعودگرای شیعه را منبع الهام آرامش برای انسان متمدن نشان بدهد. سعی نویسنده بسیار ستودنی است اما کتابی که قبل از خواندن بشود در موردش حدس زد و توضیحات کتاب کمک شایانی به اصل مطلب نکند، یک جای کارش می‌لنگد. لحن نوشتاری کتاب چیزی است مابین ادبیات آخوندی و مقالات علوم انسانی که هیچ کدام به درد کتاب نمی‌خورند. یعنی احتمالاً نه گروه علوم انسانی‌خوان با این کتاب ارتباط بگیرند نه مخاطب پامنبری. آن‌قدری این کتاب مرا جذب نکرد که نیمه رهایش نکنم.
سال‌ها پیش، طبق روال همیشگی دولت آمریکا، اسناد سری تاریخی بعد از مدتی در مورد اتفاقات ۲۵-۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بیرون آمد اما این بار به وضوح معلوم بود که اطلاعات به صورت گزینشی سانسور شده‌اند و به دلایلی دولت آمریکا ترجیح داده است بخشی از اطلاعات را کماکان مسکوت بگذارد. مادلین آلبرایت، وزیر خارجهٔ اسبق رئیس‌جمهور، سال‌ها پیش به نقش مستقیم آمریکا در آن اتفاقات اذعان کرد و سپس سال‌ها بعد باراک اوباما اعترافی مجدد در این باره نمود. اما اطلاعاتی که سال ۲۰۱۷ آمد، یرواند آبراهامیان مورخ ایرانی ارمنی‌تبار ساکن آمریکا را بر آن داشت که این کتاب را سال ۲۰۲۱ منتشر کند و قبل از انتشار، نسخه‌ای را برای محمدابراهیم فتاحی که ظاهراً مترجم اکثر کارهایش به فارسی است بفرستد.
