آمریکا از نگاه آمریکا (۱)

مدت‌ها به این فکر بود که چنین مطلبی را آماده کنم. در سال دوم دانشجویی در دانشگاه کلمبیا، جرأت کردم شروع به خواندن کتاب‌های غیردرسی به زبان اصلی کنم. یکی از انگیزه‌هایم شناخت آمریکا از زبان خود آمریکایی‌ها بود. حالا و پس از گذشت نزدیک به پنج سال از آن موقع و البته در آخرین لحظه‌های حضورم در شهر نیویورک، بر آن شدم فهرستی تهیه کنم و در اینجا بگذارم. ان‌شاءالله اگر عمر یاری کرد و بیشتر مطالعه کردم، قسمت دوم چنین مطلبی را نیز آماده خواهم کرد. اما ذکر چند نکته را لازم می‌دانم:

• به نظرم نوع معرفیِ منفی آمریکا از سوی رسانه‌های ضدآمریکاییِ ایرانی مانند صدا و سیما بیشتر اثر عکس دارد. این نوع معرفی معمولاً جانب‌دارانه، سطحی، شعاری و البته تکراری است. به جای آن که آمریکا درست معرفی شود، درشت معرفی می‌شود. در مقابل، خود آمریکایی‌ها حتی آن‌هایی که بسیار وطن‌پرست و طرفدار نظام موجود هستند خیلی واقعی‌تر و منصفانه‌تر به نقد آمریکا می‌پردازند. 
• این فهرست از سوی یک تحصیل‌کردهٔ مهندسی علاقه‌مند به فرهنگ و ادبیات است و بیشتر به عنوان یک پیشنهاد دوستانه برای کسانی است که علاقه‌مند به شناخت آمریکا هستند.
• بسیاری از کتاب‌های این فهرست داستانی هستند به دو دلیل: نخست علاقهٔ شخصی من به داستان و دوم آن که داستان فضای جامعه را آن طوری نشان می‌دهد که تاریخ یا جامعه‌شناسی نمی‌تواند. ناگفته پیداست که بنده اعتقادی به واقع‌نمایی سینمای آمریکا از جامعهٔ آمریکا ندارم.
• همهٔ کتاب‌های این فهرست در نقد آمریکا نیست و بعضی‌هاشان جنبهٔ مثبت این کشور را هدف قرار داده است.
• عنوان اصلی کتاب را گذاشته‌ام. اگر ترجمهٔ فارسی وجود دارد که من از آن اطلاع دارم، آن را نیز آورده‌ام. البته اکثریت مطلق این کتاب‌ها را به زبان اصلی خوانده‌ام و از کیفیت ترجمه‌شان بی‌اطلاعم. کتاب‌هایی که تازه‌ترند و لابد بی‌ترجمه، تا بخواهید در اینترنت مطلب، ویدئو و خلاصه ازشان موجود است.

کتاب‌های غیرداستانی

“Going to Tehran” by Flynt Leverett, Hillary Mann Leverett

این کتاب با عنوان «عزیمت به تهران» وا ترجمهٔ «محسن محمودی» از سوی نشر «مهرگان خرد» ترجمه شده است. نویسندگان این کتاب، دو دیپلمات فعال در دولت کلینتون بوده‌اند و اعتقادشان آن است که برخلاف دعوی رسانه‌های مسلط، این آمریکا بوده که همیشه با نارو زدن‌هایش ایران را بی‌اعتماد به خود کرده است. مثال‌هایی که برای گواهی آمده است از جمله کمک اطلاعاتی دولت اصلاحات به دولت بوش برای جنگ با طالبان که آخرش ایران محور شرارت نامیده شد و کمک دولت سازندگی برای آزادی گروگان‌های بیروت که آخرش با بدقولی و بی‌احترامی دولت بوش پدر مواجه شد. این کتاب قبل از اتفاقات برجام نوشته شده است ولی هنوز خواندن دارد. همین که بدانیم این اتفاقات تازه نیست و در این سال‌ها تکرار شده است، برای خواندن این کتاب کفایت می‌کند.

"The Price of Inequality" by Joseph E. Stiglitz

این کتاب با عنوان «بهای نابرابری» با ترجمهٔ «اسمائیل رئیسی» منتشر شده است. نویسندهٔ‌ کتاب برندهٔ جایزهٔ نوبل اقتصاد و استاد دانشگاه کلمبیاست. او مبدع اصطلاح «نوده و نه درصدی‌ها» بوده است و با وجود اعتقاد به نظام سرمایه‌داری، وضع کنونی را در تعارض با تعاریف اولیه سرمایه‌داری می‌داند. بیشتر این کتاب نقد صریح نسبت به اقتصاد نئولیبرالی است که باعث بحران اقتصادی و شکاف عمیق طبقاتی شده است. مثال‌هایی که نویسنده در این کتاب آورده است واقعاً آدم را انگشت به دهان می‌کند.

"The Great Divide: Unequal Societies and What We Can Do About Them" by Joseph E. Stiglitz

 یک جورهایی مکمل «بهای نابرابری» است. توضیح مفصل از این کتاب را در این مطلب نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/04/08/great_divide

"Who Rules the World?" by Noam Chomsky

یکی از کتاب‌های اخیر چامسکی که در سال ۲۰۱۶ نوشته شده است. چامسکی در این کتاب سعی دارد آمریکایی را که کدخدای جهان است معرفی کند. خلاصهٔ مفصلی از این کتاب را قبلاً در این مطلب نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/03/31/who_rules

"Between the World and Me" by Ta-Nehisi Coates

دل‌نوشته‌های یک پدر سیاه‌پوست روزنامه‌نگار به فرزند نوجوانش. نشانه‌های عمیق ماندگاری نژادپرستی در آمریکا در این نوشتار هویداست. این کتاب جایزهٔ سال کتاب ملی آمریکا را از آن خود کرده است.

"A Man Without a Country" by Kurt Vonnegut

کتاب بسیار کوتاهی از نویسندهٔ شهیر آمریکایی که با عنوان «مرد بی‌وطن» ترجمه شده است. در این مطلب درباره‌اش نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/05/21/without_country

"Evicted: Poverty and Profit in the American City" by Matthew Desmond 

کتاب در مورد بی‌خانمان‌های آمریکا با مشاهدهٔ نزدیک نویسنده که استاد جامعه‌شناسی است نوشته شده و جایزهٔ پولیتزر سال ۲۰۱۷ را از آن خود کرده است. در مورد این کتاب در این مطلب نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/03/13/evicted

"Locking Up Our Own: Crime and Punishment in Black America" by James Forman Jr.

برندهٔ جایزهٔ پولیتزر سال ۲۰۱۸، در مورد نژادپرستی و وضع سیاهان مخصوصاً آمار بالای زندانیان سیاه‌پوست است. نویسندهٔ کتاب استاد دانشگاه ییل است. این کتاب با دیدگاهی تاریخی ریشهٔ‌ بسیاری از مسائل را واکاوی کرده است. در مورد این کتاب در این مطلب قبلاً چیزهایی نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/02/24/lock-up

"What Money Can't Buy: The Moral Limits of Markets" by Michael J. Sandel

کتاب مستقیماً در مورد آمریکا نیست ولی در مورد بی‌افسار بودن نظام سرمایه‌داری می‌گوید. این کتاب با عنوان «آنچه با پول نمی‌توان خرید» با ترجمهٔ «حسن افشار» در بازار کتاب ایران موجود است. نویسندهٔ کتاب استاد فلسفهٔ دانشگاه هاروارد است.

"Weapons of Math Destruction: How Big Data Increases Inequality and Threatens Democracy" by Cathy O'Neil

شاید مستقیماً در مورد آمریکا نباشد و شامل همهٔ جاهای دنیا شود. کتاب در مورد اثر مخرب فناوری اطلاعات و تأثیر آن در شکاف طبقاتی است. نویسنده استاد سابق ریاضی دانشگاه کلمبیا و پژوهشگر داده‌پردازی است. در مورد این کتاب در این مطلب نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/03/24/math_destruction

"Here We Are: Feminism for the Real World" by Kelly Jensen 

مجموعه مقالات فمینسیت‌های دوآتشهٔ آمریکایی در سال ۲۰۱۷. بعید می‌دانم ترجمه شده باشد یا حتی مجوز ترجمه بگیرد. خواندنش برای آن‌ها که مشتاقند بدانند انتهای شعارهای حقوق زنان چیست بسیار مفید است. در مورد این کتاب قبلاً در این مطلب نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/03/07/here_we_are

"Walking to Listen: 4,000 Miles Across America, One Story at a Time" by Andrew Forsthoefel

یک سفرنامه و گزارش از پیاده‌روی در عرض یک سال از شرق به غرب آمریکا در سال ۲۰۱۱ و برخورد با انواع فرهنگ‌های آمریکایی. خلاصهٔ این کتاب را قبلاً در این مطلب نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/05/02/walking_to_listen

"Dreams from My Father: A Story of Race and Inheritance" by Barack Obama

کتابِ خاطرات اوباماست. جزء معدود کتاب‌هایی که در ایران و به زبان انگلیسی خواندم و همزمان با صدای خود اوباما شنیدم. جالب است.

"Funny in Farsi: A Memoir of Growing Up Iranian in America " by Firoozeh Dumas

کتاب خاطرات طنز یک ایرانیِ بزرگ‌شده در آمریکا. با عنوان «عطر سنبل، عطر کاج» در بازار نشر موجود است. یک‌جورهایی این کتاب روایت‌گر رویِ مثبت آمریکای سرزمین فرصت‌هاست. قبلاً در مورد این کتاب مفصل نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/04/27/f_duma

کتاب‌های داستانی

"The Jungle" by Upton Sinclair

این کتاب با عنوان «جنگل» ترجمه شده است. آپتون سینکلر در سال ۱۹۰۶ این کتاب را نوشته است و هدفش نمایش وضع افتضاح مهاجران اروپایی در آمریکا بوده است اما چون داستان در کارخانه‌های کشتار گاو و آماده کردن سوسیس و کالباس اتفاق می‌افتد، به جای آن که قلب آمریکایی‌ها را هدف بگیرد، شکمشان را هدف گرفته است. روایت خانوادهٔ اروپای شرقی این داستان به یاد ماندنی است.

"The Great Gatsby" by F. Scott Fitzgerald

با عنوان «گتسبی بزرگ» با چندین ترجمه (چه خبر است آقا؟). روایت‌گر سودای رؤیای آمریکایی پس از جنگ اول جهانی. در اینجا نظرم را مفصل دربارهٔ این کتاب نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/05/20/gatsby

"Of Mice and Men" by John Steinbeck

«موش‌ها و آدم‌ها» با چندین ترجمه از برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات. یک شاهکار کوتاه و ادبی در مورد وضعیت تلخ کارگران آمریکایی در زمان شکست اقتصادی دههٔ بیست و سی.

"The grapes of wrath" by John Steinbeck

«خوشه‌های خشم» معروف از استاین‌بک معروف در مورد وضع زمین‌داران و کارگران در شکست اقتصادی و نقد صریح بانک و نظام سرمایه‌داری. در مورد این کتاب قبلاً در اینجا نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/01/26/grapes_wrath

"As I Lay Dying" by William Faulkner

با عنوان «گور به گور» با ترجمهٔ «نجف دریابندری» موجود است. نویسندهٔ کتاب که آشناست و کتاب‌هایش در درس‌های ادبیات دانشگاه‌ها وجود دارد. فاکنر برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات نیز است. داستان روایت فقر اقتصادی و فرهنگی خانواده‌ای سفیدپوست در می‌سی‌سی‌پی آمریکاست. این کتاب را به رمان‌خوان‌ها پیشنهاد می‌کنم ولی به کسانی که زیاد با رمان خواندن میانه ندارند پیشنهاد نمی‌کنم.

"To Kill a Mockingbird" by Harper Lee

برندهٔ جایزهٔ پولیتزر در سال ۱۹۶۱، با عنوان «کشتن مرغ مینا» از سوی مترجمان مختلف ارائه شده است. راوی دختربچه‌ای است در ایالت‌های جنوبی آمریکا که پدرش موکل کارگری سیاه‌پوست شده است اما متعصبان نژادپرست «کوکلاس کلان» باعث مشکلات زیادی برای پدر شده‌اند. فیلمِ این داستان نیز یکی از ماندگارهای هالیوود شده است. در مورد «کوکلاس کلان» اگر می‌خواهید بدانید، این کتاب نشانشان داده است. 

"The Color Purple" by Alice Walker

برندهٔ هر دو جایزهٔ مهم پولیتزر و کتاب ملی آمریکا در سال ۱۹۸۳. این داستان با عنوان «به رنگ ارغوان» ترجمه شده است. روایت‌گر رنج سیاهان و استعمار و استثمار. دربارهٔ این کتاب در اینجا نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/05/27/color-purple

"The Known World" by Edward P. Jones

برندهٔ جایزهٔ پولیتزر در سال ۲۰۰۵ با عنوان «دنیای آشنا» با ترجمهٔ «شیرین معتمدی» موجود است. داستان در مورد برده‌داری در ایالت ویرجینیا در اواخر برده‌داری در آمریکاست. یک تفاوت کلیدی در داستان وجود دارد: ارباب خود سیاه‌پوست آزادشده‌ای است که حالا بدتر از سفیدپوست‌ها با برده‌هایش برخورد می‌کند. ساده‌ترینش بریدن گوش هر برده‌ای است که هوس فرار کند.

"The Brief Wondrous Life of Oscar Wao" by Junot Díaz

نویسنده ساکن آمریکا اما اهل دومینیکن است و به همین خاطر این رمان که برندهٔ جایزهٔ پولیتزر سال ۲۰۰۸ شده است روایت‌گر زندگی لاتین‌های آمریکا همزمان با روایت نظام استبدادی دومینیکن است. نویسنده برای مستند گفتن حرف‌هایش از تکنیک‌های پست‌مدرن مانند پانویس‌نویسی مستند استفاده کرده است.

"Freedom" by Jonathan Franzen

«جاناتان فرنزن» معروف است به روایت‌گر جامعهٔ آمریکایی. این کتاب روایت‌گر دو نسل یکی دههٔ هفتاد میلادی و دیگری اول سدهٔ بیست و یکم است. کتاب در سال ۲۰۱۰ منتشر شده است و به نظرم در نشان دادن سفیدپوست‌های آمریکایی خیلی خوب کار کرده است. فرنزن دو رمان خوب دیگر نیز دارد که خوانده‌ام و پیشنهاد می‌کنم: «The corrections» و «Purity». اولی پراقبال‌تر در بین منتقدین و آمریکایی‌ها بوده که جایزهٔ ۲۰۰۱ رمان سال را برده ولی من این کتاب را بیشتر پسندیدم. این کتاب تا حد بسیار خوبی روابط اباحی‌گرانهٔ آمریکایی‌های امروز را نشان داده است.

"Salvage the Bones" by Jesmyn Ward 

برندهٔ جایزهٔ کتاب ملی آمریکا در سال ۲۰۱۱. روایت‌گر وضعیت سیاهان در طوفان کاترینا در اطراف می‌سی‌سی‌پی. قبلاً در مورد این کتاب در اینجا نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1396/12/08/salvage

"The Round House" by Louise Erdrich

اگر برایتان جالب است بدانید الان باقیماندهٔ سرخ‌پوست‌ها چطوری زندگی می‌کنند این کتاب را بخوانید. کتاب جایزهٔ رمان کتاب ملی آمریکا را در سال ۲۰۱۲ برده است. در مورد این کتاب مفصل اینجا نوشته‌ام:

http://delsharm.blog.ir/1397/03/21/round_house

"Homegoing" by Yaa Gyasi

نویسنده مهاجر اهل غناست و این رمان که در سال ۲۰۱۶ منتشر شده است، روایت‌گر چندین نسل از دو خواهر سیاه‌پوست غنایی است که همدیگر را نمی‌شناسند و نوادگانشان همدیگر را در آمریکا می‌بینند. رمان روایت‌گر درد بردگی و نژادپرستی و استعمار است. 

"The Underground Railroad" by Colson Whitehead 

برندهٔ جایزهٔ کتاب ملی آمریکا در سال ۲۰۱۶ و جایزهٔ پولیتزر در سال ۲۰۱۷.  کتاب بر اساس مستندات تاریخی نوشته شده است. روایت جانکاه فرار سیاهان از ایالت‌هایی که برده‌داری وجود داشته به ایالت‌هایی که برده‌داری ملغی شده. روایت سوءاستفاده بیمارستان‌ها و استفاده از سیاهان به عنوان موش آزمایشگاهی‌شان. در این مورد اینجا نوشته‌ام:

https://bit.ly/2PylKlM

"Sing, Unburied, Sing" by Jesmyn Ward

برندهٔ جایزهٔ کتاب ملی آمریکا در سال ۲۰۱۷. یک شاهکار ادبی شاعرانه در مورد وضعیت سیاهان آمریکا و در مورد عمق نژاپرستی در جان جامعهٔ آمریکایی.